Exposure therapie is een bewezen behandeltechniek die vaak wordt gebruikt om angststoornissen en fobieën te behandelen. Het principe van exposure houdt in dat een persoon geleidelijk en gecontroleerd wordt blootgesteld aan de bron van hun angst of vrees, zodat ze leren om deze gevoelens te beheersen en de situatie minder beangstigend te maken. Door herhaalde en systematische blootstelling vermindert de angstreactie na verloop van tijd, wat helpt bij het overwinnen van de fobie of angststoornis. Deze benadering wordt vaak toegepast in cognitieve gedragstherapie (CGT) en kan zowel in de vorm van imaginaire blootstelling als in vivo, waarbij iemand direct met de angstige situatie wordt geconfronteerd.
Bij wat voor situaties kan exposure therapie helpen?
Exposure therapie kan helpen bij verschillende situaties, vooral wanneer iemand lijdt aan angststoornissen, fobieën of andere psychische klachten. Enkele veelvoorkomende situaties waarin exposure therapie effectief kan zijn, zijn:
- Angststoornissen: Mensen met algemene angststoornissen (GAD) kunnen baat hebben bij exposure therapie om te leren omgaan met de zorgen die hen dagelijks overweldigen.
- Fobieën: Dit is een van de meest voorkomende toepassingen. Bijvoorbeeld bij specifieke fobieën zoals hoogtevrees, spinnenangst, vliegangst of sociale fobie, waarbij de persoon stap voor stap wordt blootgesteld aan de angstige situatie.
- Posttraumatische stressstoornis (PTSS): Bij PTSS wordt exposure therapie gebruikt om mensen geleidelijk te confronteren met herinneringen aan traumatische ervaringen in een veilige en gecontroleerde omgeving, zodat ze deze gebeurtenissen beter kunnen verwerken en de emotionele lading ervan verminderen.
- Obsessief-compulsieve stoornis (OCD): Exposure therapie wordt vaak ingezet om mensen bloot te stellen aan situaties die obsessieve gedachten triggeren, zodat ze leren omgaan met de angst die leidt tot dwanghandelingen.
- Sociale angststoornis: Personen met sociale angst kunnen geholpen worden door stap voor stap blootstelling aan sociale situaties, zodat ze leren hoe ze met sociale interacties om kunnen gaan zonder zich overweldigd te voelen.
Hoe ziet een behandeling van een exposure therapie eruit?
Exposure therapie begint met een beoordeling van de angst van de cliënt, waarbij samen een behandelplan wordt opgesteld. De cliënt maakt een lijst van angstsituaties, van minder beangstigende tot meer beangstigende, die de basis vormt voor een blootstelling hiërarchie. De cliënt wordt vervolgens eerst blootgesteld aan de minst angstige situatie, in een gecontroleerde omgeving, en blijft daarin totdat de angst afneemt. Gedurende dit proces leert de cliënt technieken zoals ademhalingsoefeningen om de angst te beheersen. Na verloop van tijd worden de blootstellingen zwaarder, totdat de cliënt in staat is om de meest angstige situatie aan te gaan. Dit kan zowel in vivo (directe confrontatie) als imaginaire blootstelling (visualisatie van de situatie) zijn. Na elke sessie bespreekt de therapeut de voortgang, en kunnen er opdrachten worden gegeven om de vaardigheden verder te versterken. Uiteindelijk stellen de therapeut en cliënt een plan op om de behaalde resultaten te behouden en de cliënt voor te bereiden op toekomstige angstsituaties. Het proces is geleidelijk en gestructureerd, met voldoende begeleiding van de therapeut.
Waar kan ik een exposure therapie volgen?
Exposure therapie kan gevolgd worden bij psychologen, therapeuten of in geestelijke gezondheidsinstellingen die gespecialiseerd zijn in angststoornissen en fobieën. Veel therapeuten bieden deze therapie aan binnen cognitieve gedragstherapie en sommige instellingen bieden intensievere behandelingen aan. Daarnaast is het mogelijk om exposure therapie online te volgen via videobellen, wat handig is voor wie niet naar een praktijk kan. Universiteiten of onderzoeksinstellingen bieden soms ook exposure therapie aan binnen klinische studies. Het is belangrijk om een gecertificeerde professional te vinden, bijvoorbeeld via een huisarts of door zelf op zoek te gaan naar therapeuten die deze therapie aanbieden.
